Opiniestuk – 30 april 2018, De Standaard
Nu de Europese meerjarenbegroting wordt opgesteld, leggen de Vlaamse rectoren gezamenlijk uit dat investeringen in onderzoek en ontwikkeling altijd renderen. Dit opiniestuk werd op 30 april 2018 gepubliceerd in De Standaard.
Universiteiten zijn ijverige beestjes. Ze leiden jonge mensen op voor de arbeidsmarkt. Er gebeurt baanbrekend fundamenteel en toegepast onderzoek, waaruit nieuwe ontwikkelingen resulteren voor mensen en bedrijven. Ze brengen een kritische en onafhankelijke stem in het maatschappelijke debat. De Vlaamse universiteiten zijn top in onderzoek en leveren voortreffelijk onderwijs aan Vlaamse en buitenlandse studenten. En dat doen ze efficiënt. Een recente studie becijferde dat de Vlaamse universiteiten voor elke euro die de overheid aan hen besteedt, 6 euro bijdragen aan de Vlaamse economie.
Maar koken kost geld. Recent riepen jonge onderzoekers de Vlaamse overheid op om het onderzoeksbudget bij het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek gevoelig te verhogen. Nu roepen universiteiten in heel Europa de Europese leiders op om meer te doen voor onderzoek en onderwijs op het supranationale niveau. Het is vijf voor twaalf. Begin mei legt de Europese Commissie een voorstel op tafel voor de meerjarenbegroting vanaf 2021. Daarna moeten de lidstaten uitmaken waarvoor dat budget moet dienen. Dat wordt een hard rondje bikkelen, waarin veel belangen en noden de revue passeren. Onze goede raad voor de politici: investeer verstandig en toekomstgericht. Investeer met het oog op maximale impact voor Europese burgers in kennis en onderwijs, de motoren voor innovatie.
De EU doet niet genoeg voor onderzoek en onderwijs. De uitdagingen van de samenleving worden complexer en globaler. De kenniseconomie vereist knappe koppen en een constante innovatie. Wij vragen resoluut meer ambitie: niet minder dan een verdubbeling van de middelen voor het volgende Kaderprogramma voor Onderzoek en Innovatie en van het budget van het Erasmusprogramma.
De EU geeft universiteiten het best een prominente rol. Dat kan door in het Kaderprogramma meer plaats te maken voor innovatief en baanbrekend onderzoek en daarbij veel ruimte latend voor het onvoorspelbare. Daar situeert zich net het grootste potentieel voor doorbraken die antwoorden bieden op de grote maatschappelijke uitdagingen. Dat kan door toe te staan dat onderzoeksvragen vanuit een onverwachte hoek kunnen worden benaderd en door mens- en sociale wetenschappers te betrekken in technologische projecten. En door veel kansen te bieden aan jonge mensen – studenten en onderzoekers – om mobiel, creatief en ondernemend te zijn.
Investeren in onderzoek en onderwijs is een duurzame belegging met een verzekerd rendement, dat kenniswerkers met een kritische geest en een gereedschapskist vol vaardigheden oplevert. Hiermee maakt de EU echt het verschil voor haar burgers.
Luc De Schepper, rector Universiteit Hasselt; Caroline Pauwels, rector Vrije Universiteit Brussel; Luc Sels, rector KU Leuven; Rik Van de Walle, rector Universiteit Gent; Herman Van Goethem, rector Universiteit Antwerpen, voorzitter VLIR