Lerend netwerk-event over Communicatie en Sensibilisering rond Grensoverschrijdend gedrag

Op 19 december 2022 organiseerde de ad hoc -WG GrensOverschrijdend Gedrag (GOG)van de VLIR een lerend netwerk-event rond communicatie en sensibilisering. 45 communicatie-experten uit de universiteiten namen deel om ervaringen uit te wisselen, en impulsen en feedback van externe experten te bespreken. Zo brachten Julia Day en Tara Delaet van Sensoa vuistregels voor communicatie rond seksueel grensoverschrijdend gedrag (vuistregels en presentatie als bijlage). Zij benadrukt dat eerst beleid, procedures, visie, cultuur… op orde moet zijn, vooraleer krachtig te kunnen communiceren. Ze lieten twee categorieën van communicatie zien: enerzijds communicatie over het beleid en anderzijds sensibilisering. Voor de categorie communicatie over het beleid ging het om communicatie over de driehoek reactie (wat gebeurt er na een incident?) – preventie (Welk gedrag wordt er verwacht?) – kwaliteit (Het thema bespreekbaar maken en open klimaat creëren). Bij sensibilisering kunnen de voorgestelde vuistregels toegepast worden voor het ontwerp van een campagne: mythes wegwerken (i.p.v. bevestigen), oppassen voor ‘victim blaming’, een inclusieve doelgroep bepalen en betrekken bij het ontwerp, verwijzen naar hulpbronnen ook buiten de universiteit,… en herhaling is troef!

Prof. Schramme deelde haar inzichten na de beleidsevaluatie van het instrumentarium rond GOG dat in de cultuursector is ingezet. Zij stelde een model voor met verschillende niveaus van hulpverlening, dat zo laagdrempelig mogelijk dient te zijn met het oog op kwetsbare actoren, en een kleinere kans op escalatie biedt samen met meer kans op herstel. Een strafrechtelijke (en gemediatiseerd) pad brengt niet noodzakelijke voldoening of herstel. Voor een aantal gevallen kan de keuze voor een alternatief traject meer voldoening bieden. Daarvoor is de rol van vertrouwenspersonen, binnen of buiten de organisatie, cruciaal. Prof Schramme wees ook op het belang van leidinggevenden: zij zijn een belangrijk aaspreekpunt, en als hen concrete tools aangereikt worden, kunnen zij bespreekbaarheid en cultuur positief beïnvloeden. Op organisatie-en sector-niveau is er nood aan helder kader.

Het grootste deel van het event wisselden universiteiten hun ervaringen met communicatie-initiatieven uit en werden sensibiliseringscampagnes voorgesteld. Er werd gesproken over de systematiek om beleid rond GOG op te zetten en te evalueren. Er is zowel een engagement van de top als bottom up, collectieve gedragenheid nodig. Hierbij werd benadrukt dat best verschillende groepen betrokken worden zoals (verschillende soorten) personeel en studenten. Ook staat een GOG-beleid niet los van andere beleidsdomeinen zoals personeels- en studentenbeleid, en kan een integraal onderdeel van een thematische aanpak zoals inclusie. Naast een instellingsbreed beleid, kan ook een opleidingsspecifiek initiatief meerwaarde brengen: zo is er een integratie tussen het aanleren van brede competenties voor de toekomstige beroepsbeoefenaar en de zorg voor de kwaliteit van de leeromgeving. Co-creatie wordt als een belangrijke optie naar voor geschoven voor alle communicatie-initiatieven. Door veel mensen te betrekken en integratie binnen verschillende domeinen (centraal en binnen faculteiten) wordt respectvol omgaan met elkaar een onderdeel van de collectieve intelligentie. Een goed beleid en praktijk zal altijd in beweging blijven, waarbij feedback tot bijstellingen leidt.

De deelnemers kozen voor doelgroepgerichte communicatie, aangepast aan de diverse doelgroepen. De inhoud is zo eenvoudig en duidelijk mogelijk, om de drempel zo laag mogelijk te maken. Ook een visie of gedragscode kan kort en bondig gepresenteerd worden. Achterliggend is wel meer informatie te verkrijgen op websites. Belangrijk is om te benadrukken dat grenzen subjectief zijn, bv met interviews of getuigenissen, en voorbeelden te geven van wat GOG kan zijn. Qua vorm wordt gecombineerd: video, social media, nieuwsbrief, posters, aanwezigheid op campus,… tot active bystander training waarbij mensen aangemoedigd worden om GOG te durven aankaarten.

Als conclusie werd vastgesteld dat er heel wat best practices zijn om inspiratie uit te halen, en dat er contacten zijn gelegd zodat collega’s uit andere universiteiten om meer informatie gevraagd kunnen worden. Het is belangrijk om ervaringen te delen, zodat niet telkens opnieuw het warm water uitgevonden moet worden. Als conclusie van de bijeenkomst, zullen daarom ook de lessen van de dag toegevoegd worden bij de van samenvatting van wat er rond communicatie GOG al verscheen in VLIR-documenten (als bijlage bij dit verslag).

Presentatie van Sensoa: Communicatie rond (seksueel) Grensoverschrijdend Gedrag
Sensoa Communicatie Tips
Presentatie van Prof Schramme: Grensoverschrijdend Gedrag in de Cultuur en de Audiovisuele Sector
Samenvatting: Communicatie en Sensibilisering Grensoverschrijdend Gedrag in VLIR-documenten